MONDROS ATEŞKES ANTLAŞMASI VE UYGULAMASI
( 30 EKİM 1918 )
İmzalanmasının Nedenleri :
Bulgaristan'ın savaştan çekilmesi.( Trakya ve İstanbul'un güvenliğini tehlikeye düşürmüştü.)
Almanya ve Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun ateşkes önerisinde bulunması ( 4 Ekim 1918 )
Not: Savaşı yenilgiyle kapatan Bulgaristan'da Kral ülkeyi terk etmek zorunda kaldı.Avusturya ve Almanya'da Cumhuriyet ilan edilerek rejim değişikliği oldu.Osmanlı İmparatorluğunda milli mücadele sonucu rejim değişikliği olmuştur.
* I.Dünya savaşı, yenik bitiren İttifak devletlerinin rejimlerini etkilemiştir.
Anlaşma devletlerinin kuvvet ve Malzeme üstünlüğü.
Peş peşe savaşlara giren Anadolu'nun savaş gücünün tükenmesi.
Wilson prensiplerinin "çoğunluğu Türk olan yerlerin Osmanlı egemenliğine bırakılacağı" hükmüne umutlanılması.
Tamamen yok olmaktansa, antlaşma yapılmasının uygun görülmesi.
Antlaşma Ahmet İzzet Paşa kabinesinin Bahriye Nazırı Rauf Orbay başkanlığında bir heyet ile Anlaşma devletleri adına İngiliz amirali Calthorp arasında Limni adasının Mondros Limanında Agamemnon adlı bir zırhlıda imzalandı.
A- Siyasal Hükümler :
Boğazlar derhal açılacak ve İstihkamları İtilaf devletleri tarafından işgal edilecekti.
( Ünlü 7.Madde ) Bu madde ile itilaf devletleri 30 Ekim 1918 den sonraki işgallerinin hukuksal dayanağını oluşturmuşlardır*.Osmanlı Devletinin tüm egemenlik haklarını sınırlayıcı niteliktedir.* Anadolu'nun tamamen işgal edilebileceği anlamı taşımaktadır.
Doğu Anadolu'da altı vilayette karışıklık çıkarsa ( Erzurum,Van,Diyarbakır,Sivas,Bitlis,Elazığ ) işgal edebileceklerdi.* Bu maddeyle bu bölgede Ermeni Devleti kurma hazırlığı söz konusudur.
Tüm haberleşme ve Ulaşım gereçleri Anlaşma devletlerinin dolaysız denetimi altına alınacaktı.( Geniş kapsamlı bir işgal girişimi) * Bu hükümler Osmanlı Devletinin Siyasal bağımsızlığını yok etmeye yöneliktir.
B- Askeri Hükümler :
Güvenliğin sağlanması için gerekli olan askerden fazlası hemen terhis edilecek ( Ordu dağıtılacak )
Silah ve Cephane teslim edilecek
Tersane ve Donanmaya el konulacak
Anadolu dışındaki çarpışmış olan birlikler derhal teslim olacaklar
Savaşta alınan esirler geri verilecek, Türklerden esir düşenler geri verilmeyecek.
Boğaz İstihkamları İtilaf devletlerine verilecek ( İşgal edilecek )
* Askeri hükümler savunma gücünü ortadan kaldırmayı dolayısıyla işgalleri kolaylaştırmayı amaçlamaktadır.
C- Ekonomik Hükümler :
Demiryolları ve Limanlar İtilaf devletlerinin denetimine bırakılacak
Bütün yeraltı kaynakları İtilaf devletlerinin denetimine bırakılacak.
* Mondros ateşkes antlaşması hükümlerinin Osmanlı Devletini Siyasi,Askeri ve Ekonomik açıdan fiilen bitirdiğini söyleyebiliriz
UYGULAMASI
Madde hükümleri uygulanmaya başladı.
Anlaşma Devletleri donanması 13 Kasım 1918 de İstanbul Limanına demirledi.( Her an işgale hazır )
Çanakkale ve İstanbul boğazları işgal edildi.
İngilizler Musul,Urfa,Antep,Maraş'ı işgal ettiler ( Sonra Musul hariç Fransa'ya verildi)
Samsun,Merzifon İngilizlerin denetimine verildi.
Fransızlar Adana ve yöresini ( Çukurova Bölgesi )
İtalyanlar Antalya ve Konya çevrelerini işgal ettiler.
( İşgaller 7.maddeye dayanmaktadır.)
* İşgal bölgeleri gizli antlaşmalarla önceden belirlenmişti.
Osmanlı hükümeti ateşkes hükümlerini yerine getirdi.
İttihat ve Terakki düşmanlığı başladı.
Ahmet İzzet Paşa Kabinesi yerine Tevfik paşa kabinesi yerine Damat Ferit Kabinesi ( 10 Mart 1919 ) getirildi.
Osmanlı Parlamentosu padişah tarafından dağıtıldı.